Toespraak van Vertegenwoordiger van Nederland in Aruba, Curaçao en Sint Maarten ter ere van zijn officiële introductie op Curaçao op 1 februari 2024
Bon tardi. Protokòl ya a keda sirbí. Danki na boso tur pa boso presensia awe, mi ta apresiá kada un di boso. Mi a lanta den un kas kaminda mi mayornan a siña mi pa ta hospitalario i parti di hospitalidat ta pa papia e idioma ku e mayoria ta komprondé. I awe esei ta Hulandes. Pues ku boso indulgensia, awor mi ta sigui na Hulandes.
Goedemiddag iedereen. Welkom en dank voor jullie aanwezigheid. We zijn nu ruim een maand in het nieuwe jaar, maar toch wil ik de tijd nemen om samen met jullie een nieuw jaar vol hoop te verwelkomen en om jullie allemaal een magisch 2024 toe te wensen. Op een nieuw jaar vol magie. Magie die zal resulteren in concrete voordelen voor de bevolking van Curaçao, Aruba en Sint Maarten.
Vandaag wil ik graag een aantal vragen beantwoorden die wellicht in uw achterhoofd spelen. Maar niet zonder even stil te staan bij dit prachtige pand waar we met zijn allen voor staan. Inmiddels weten de meeste mensen het wel: hier is de Curaçaose verzetsheld George Maduro op 15 juli 1916 geboren. Als we aan George Maduro denken, denken we aan het heldhaftig verzet dat hij gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft gevoerd. Naast George Maduro kennen onze eilanden ook andere helden. Mensen zoals Tula en Dòktor Moises Frumencio da Costa Gomez op Curaçao, Boy Ecury en Betico Croes op Aruba en One Tété Lohkay op Sint Maarten.
Allen hebben in de naam van vrijheid moedig gestreden voor de overtuiging dat vrijheid en gelijkheid rechten zijn die ons allen toekomen, ongeacht ras, achtergrond, godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, geslacht of seksuele voorkeur. Hier haal ik mijn inspiratie uit.
En dat brengt me bij de eerste vraag die ik wil beantwoorden: wie is Edson Hato?
Ik ben geboren en getogen in Dein en ben een kind van de volkswijk Brievengat. Ik ben de oudste zoon van een Jehova getuige pastoor en een Katholieke moeder, die zeker voor haar tijd, maar nu nog steeds een behoorlijk vrijgevochten vrouw is. Ik heb een hele speciale band met mijn moeder. Ze heeft me van jongs af aan geleerd dat je je plek in moet nemen in deze wereld en dat als je iets wil, je ervoor moet gaan en het moet pakken. Niets komt zomaar aanwaaien.
Ik heb familie verspreid over bijna al de zes eilanden, ben een trots lid van de LHBTQI+-gemeenschap en net zoals velen van jullie die hier staan - een benefactor van de visie en het werk van de eminente dòktor Moises Frumencio Da Costa Gomez, de vader van de democratie op Curaçao.
Ik ben een Koninkrijkskind; een product van alle eilanden - Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten, Bonaire, Curaçao, Aruba en Nederland. Het zijn immers de mensen van onze landen en eilanden, die mij in staat hebben gesteld te dromen en mezelf te vervolmaken tot de man die vandaag voor u staat.
En dat brengt me gelijk bij vraag nummer twee en drie: waarom Edson Hato op deze functie en wat kan hij concreet voor ons – het Koninkrijk - betekenen?
Ik ben een yu di Kòrsou die weet wat het betekent om op te groeien zonder je eigen historie goed te kennen. Ik ben een yu di Kòrsou die weet wat het is om op te groeien en je ware identiteit te moeten verhullen om zo niet buitengesloten te worden. Deze yu di Kòrsou weet wat het is om als een zwarte man in een overwegend witte wereld en binnen een systeem dat gebaseerd is op de witte norm, te moeten presteren en overleven.
Deze uitdagingen hebben mij leren omgaan met verschillen en hebben mij doen inzien dat onze verschillen - in tegenstelling tot wat velen denken - ons niet zouden moeten scheiden. In die verschillen ligt juist onze kracht. En wanneer je vanuit kracht handelt en niet vanuit zwakte, is de wereld van mogelijkheden oneindig.
Ik zie onze kracht.
Ons vermogen om van weinig veel te maken, onze ongekende en ongeëvenaarde creativiteit, onze warmte en gastvrijheid, onze veerkracht en weerstand. Onze eilanden hebben rampen overleefd en zijn hier sterker uitgekomen. We hebben tal van toppresteerders geproduceerd op gebieden als bijvoorbeeld sport en wetenschap. Waar kleine eilanden groot in kunnen zijn. Kleine eilanden die niet klein te krijgen zijn.
Maar om verder te kunnen gaan in onze kracht, is het belangrijk het verleden te erkennen, het te verwerken en het een plek te geven. Want dat verleden is pijnlijk en wreed, gevuld met menselijk leed. In dit onmenselijke verleden heeft de Nederlandse staat een prominente rol gespeeld; door eeuwenlang slavernij mogelijk te maken en deze zelfs te stimuleren, in stand te houden en ervan te profiteren. Eeuwenlang werden de ogen gesloten voor dit mens onwaardig verleden en de doorwerking ervan. Tot vorig jaar, toen de Nederlandse premier namens de Nederlandse regering zijn excuses aanbood en de historische woorden ‘dit is geen punt, maar een komma’ uitsprak. Daarna volgden de excuses van de Koning; een erkenning dat het fundament van onze relatie pijnlijk is.
Die komma, de toekomst, moet nu door alle partners binnen het Koninkrijk worden ingevuld. Hoe zien we de toekomst van onze eilanden en van het Koninkrijk?
Ik heb de wijsheid niet in pacht en beweer ook niet het antwoord op deze vraag te hebben. Wel kan ik het volgende zeggen:
Ik sta hier voor u in een rol die ik als cruciaal ervaar; die van verbinder tussen de landen binnen het Koninkrijk. En in deze functie is mijn doel een nieuw verhaal (narratief) en context te creëren, waarin het Statuut de juridische basis vormt voor de relaties tussen de landen binnen het koninkrijk der Nederlanden. Deze juridische basis is een anker voor welk nieuw kabinet dan ook en waarborgt niet alleen onze autonomie, maar nodigt ons ook uit om nog dieper met elkaar samen te werken.
Maar daarin ben ik niet naïef. Als wij de rol van verbinder op ons nemen, betekent dit dat we aan beide kanten van de oceaan over onze eigen schaduw heen moeten stappen. Vanuit de eilanden kunnen we het verleden gebruiken als een stap naar de toekomst en vanuit Nederland moeten we investeren om beter begrip en kennis op te bouwen van de context van waaruit de eilanden opereren. Dit zijn de twee grote waarborgen voor een gezamenlijke toekomst.
Ik zie de rol van Vertegenwoordiger als die van een coach, die tijdens oefeningen en de wedstrijd zelf tot het uiterste wil gaan om het beste van de spelers te benutten. Dit doet hij in de volle overtuiging dat deze spelers – alle landen binnen het Koninkrijk – in staat zijn een veel groter potentieel te bereiken. Vanuit de kracht van onze verschillen werken we samen richting een toekomst dat is gebaseerd op gelijkwaardigheid, respect en partnerschap.
Aan het begin van mijn toespraak gebruikte ik het woord magie. De toespraak die ik eind november in Nederland heb gehouden om mijn visie en missie kenbaar te maken aan mijn team en aan collega’s van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, EINDIGDE ik met het woord MAGIE. Ik gaf het volgende toen aan: “Magie gebeurt wanneer we het werk gaan doen dat we niet willen doen – het werk dat we uit de weg gaan.” Ik heb mijn collega’s toen uitgenodigd om dit werk, het werk dat we eigenlijk uit de weg gaan, aan te pakken.
Dat zal er immers altijd zijn: werk dat we eigenlijk uit de weg willen gaan. Misschien door bepaalde persoonlijke voorkeuren of invloeden van buitenaf.
In november vonden in Nederland de verkiezingen plaats waarbij de meerderheid zich heeft laten horen. Het volk van Nederland heeft gesproken. In het Papiaments hebben we een gezegde: bos di pueblo, ta bos di Dios. De stem van het volk is de stem van God.
Ongeacht ieders persoonlijke mening of voorkeur, moeten we één ding erkennen: ook DIT is democratie. En ook nu, misschien JUIST nu, moeten we trachten magie te maken.
Maar dat kan niet één man of één vrouw. Magie is een collectieve inspanning, waarbij samenlevingen, geleid door goed leiderschap de weg vinden naar het beste resultaat. Net zoals de leiders uit het verleden die ik eerder noemde dat hebben gedaan. En mag het lot het nou net dat ik vandaag voor een groep vol met leiders sta.
En dus volgt nu mijn dringend appèl op jullie allemaal om je in te zetten op een open en eerlijke relatie met elkaar en om nóg meer gebruik te maken van het Koninkrijk en alles wat ze haar inwoners te bieden heeft; AL haar inwoners. We hebben hier een morele plicht in. Dus doe de deur open en praat met ons. In deze missie ben ik, Edson Hato, samen met mijn team dat bruist van enthousiasme, kennis en expertise, dienstbaar aan de mensen van Curaçao, Aruba, Sint Maarten en Nederland.
Laten we samen heel veel magie maken.
Dank u.